Suala təkamül biologiyası nöqteyi-nəzərindən yanaşanlar üçün isə məsələ sadəcə, gülməli dərəcədə asan görünür.
Texniki olaraq, yumurta – nəsil artırmanın mexanizmlərindən biri olmaqla, sərt membranın (qabıq) içindəki embriondan başqa bir şey deyil. Daha doğrusu, söhbət 3 membrandan gedir: embrionun qida və tənəffüs mühitlərini təmin edən daxili yumşaq membranlar və xarici müdafiəni yaradan bərk membran. Yumurtanı soyarkən bunları hamınız görmüsünüz.
Yer kürəsində canlıların bu yolla – üçqat membranın içində gizlənən embrionun köməyilə nəsil arıtması təxminən 340 milyon il əvvəl başlayıb. Ona qədər də canlılar yumurta qoyurdular, lakin bu proses daha çox suda baş verdiyindən, həmin ibtidai proto-yumurtaların üst qabıqları bərkimirdi. Bu gün gördüyümüz şəklini alana qədər yumurta böyük təkamül yolu keçib.
Amniotik (daxili ehtiyatları təmin edən üç membranlı) yumurtanın yaranması planetdə həyatın inkişafında böyük bir addım olub. Məhz amniotik yumurtanın yaranması həyatın sudan quruya çıxmasında həlledici rol oynayıb.
Bu gün yumurta qoymaq yolu ilə çoxalan bütün canlıların elmə məlum olan sonuncu ümumi əcdadları tetrapodlar təxminən 370-340 milyon il əvvəl yaşayıblar. Bugünkü məməlilər, sürünənlər, suda-quruda yaşayanlar, quşlar ilk amniotlardan törəyiblər.
Bəs ilk toyuqlar nə zaman yaranıb? Bunun üçün əvvəlcə müəyyən mərhələdə proto-toyuqların DNT-sində qalıcı mutasiya baş verməli və növbəti nəslə ötürülməli idi. Bu mutasiya cənub-şərqi Asiya ölkələrinin birində yaşayan cəngəllik quşlarında baş verib və müəyyən müddət sonra insanların onları əhliləşdirməsilə nəticələnib. Vəhşi toyuqların bu gün tanıdığımız şəklə düşmələri təxminən 10 min il əvvəl reallaşıb, onların formalaşması isə daha öncə - təxminən 58 min il əvvəl baş tutub. Toyuğun yarandığı tarix kimi məhz bu rəqəmi götürə bilərik.
Beləliklə, suala qayıtsaq, yumurta bundan 340 milyon il, toyuq isə cəmi 58 min il əvvəl yaranıb. Yəni nəinki yumurta toyuqdan əvvəl yaranıb, hətta yumurta yarananda toyuğun bu planetdə heç izi-tozu da yox idi! Nəinki izi-tozu yox idi, ilk yumurtadan ilk toyuğa qədər 339 milyon 942 min il vaxt keçməli idi. Yumurta toyuqdan məhz bu qədər böyükdür.
Tariyel Həsənov
12:17 / 21-09-2024
Keçmiş hakim Psixiatriya Xəstəxanasına yerləşdirildi
11:57 / 21-09-2024
Şahnaz Haşımovanın yaradıcılıq gecəsi keçiriləcək
11:49 / 21-09-2024
“Ən xoşbəxt olduğum yer səhnədir” demişdi - Səhnədə də öldü
23:24 / 20-09-2024
Zelenski onlara sanksiya tətbiq etdi
23:21 / 20-09-2024
Bakıya leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
21:37 / 20-09-2024
15 yaşlı oğlan bıçaqlandı
15:15 / 20-09-2024
"Müqəddəs şəhidlərimizin əziz xatirəsi daim uca tutulur" - Polad Ağakişiyev
21:58 / 19-09-2024
Rəsmi Bakıdan ABŞ Konqresinə cavab
21:57 / 19-09-2024
Özəl tibb müəssisələrinə xəbərdarlıq
21:54 / 19-09-2024
Bu da “Aghdam City Hotel” fotolar
21:49 / 19-09-2024
Bu küçədə hərəkət qismən məhdudlaşdırılacaq
21:40 / 19-09-2024
ABŞ-dən Rusiyaya yeni sanksiyalar
21:38 / 19-09-2024
DYP hava şəraiti ilə bağlı müraciət etdi
21:33 / 19-09-2024
20 Sentyabr iş günü olacaq? - Rəsmi
21:26 / 19-09-2024
Qazaxda 38 yaşlı qadını avtomobil vurub öldürdü
21:23 / 19-09-2024
Azərbaycanda Dövlət Suverenliyi Günü təsis edildi - Sərəncam
21:50 / 18-09-2024
“Dəryaz” qəzetinin (deryaz.az) rəhbəri tutuldu – “BANDOTDEL”dən ƏMƏLİYYAT
21:33 / 18-09-2024
NAXÇIVANDA MARAQLI LAYİHƏ - HÜQUQ TƏHSİLİNİN GƏLƏCƏYİNƏ YAŞIL İŞIQ
18:26 / 18-09-2024
“Yaşıl kəndim” layihəsinin icrasına start verilib - Ağstafada
13:54 / 18-09-2024
İran səfiri partlayışda gözünü itirib
13:53 / 18-09-2024
I sinfə və məktəbəhazırlıq qruplarına elektron qəbul yenidən aktivləşdirildi
13:52 / 18-09-2024
“8 Noyabr”da təmir nə vaxt bitəcək? - Fotolar
13:51 / 18-09-2024
Kütləvi davada tələbəyə 5 xəncər zərbəsi vuruldu
13:48 / 18-09-2024
İş və istirahət günlərinin yerləri dəyişdirildi
13:46 / 18-09-2024
Tələbə kartları nə vaxt veriləcək? - Rəsmi
13:45 / 18-09-2024
İlon Mask yeni implant hazırlayır
13:43 / 18-09-2024
Narin boğularaq öldürülübmüş…
12:21 / 18-09-2024
27° isti, leysan, dolu, qar... - Sabahın havası
08:52 / 18-09-2024
"Antiterror tədbirləri tam və qəti Qələbəni təmin etdi" - Anar Nəbiyev
21:53 / 17-09-2024
AFFA “Zirə”yə xəbərdarlıq etdi
21:45 / 17-09-2024
Gürcüstan parlamenti LGBT ilə bağlı qadağanı qəbul etdi
21:22 / 17-09-2024
Pensiyalar bu tarixdə tam ödəniləcək
Əvvəl toyuq yaranıb, yoxsa yumurta? – Elmi Cavab
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu, hələ də verilən ən qədim suallardan biridir: Əvvəl hansı yaranıb – toyuq, yoxsa yumurta? İlk baxışdan sualda məntiqi tapmaca var: Əgər toyuq olmasa, yumurta haradan gələcəkdi, yumurta olmasa, toyuq haradan çıxacaqdı? Qapalı məntiq dairəsi alınır. Lakin bu, məsələyə elmi təfəkkürlə yanaşmayanlar üçün belədir.
Tarix: 14-10-2021, 01:26 Oxunub: 460
Bölməyə aid digər xəbərlər
2-07-2021, 13:31
QANBAYEVLƏR nəslinin “Hüquq Mühafizə Orqanları”na həsr etdikləri töhfələri, rəşadəti, Vətənə, Dövlətə sədaqəti ilə fəxr etməyə dəyər!
18-03-2021, 08:51
“Real qiymət artımları rəsmi açıqlamalardakından qat-qat yüksəkdir”
13-02-2021, 12:10
Oqtay Əsədov həbs edilir?
11-02-2021, 21:47
AŞIQ ƏLƏSGƏR OCAĞI və AZƏRBAYCAN AŞIQLAR BİRLİYİ mənə qarşı nankorluq və xəyanət etdilər... - HACI LOĞMAN QORQUD
17-01-2021, 17:15
Ordusu olmayanOrdusu olmayan ölkələr: Onları kim və necə qoruyur?
1-01-2021, 08:33
İSTEDADLI ALİM, YORULMAZ TƏDQİQATÇI
17-11-2020, 12:47
İlham Əliyev və Mehriban Əliyevanın Füzuli və Cəbrayıl səfəri -TAM MƏTN
8-11-2020, 20:25
İlham Əliyevin xalqa tarixi müraciəti - TAM VERSİYA
7-09-2020, 10:06
Kataraktadan əməliyyat olmaq artıq çox asandır
4-08-2020, 20:35
Büdcəyə dəyişiklik layihəsi plenar iclasa tövsiyə olundu
29-07-2020, 23:06
“Azercell”dən növbəti keyfiyyət göstəricisi
27-07-2020, 23:21
İlham Əliyev yeni təhsil nazirini qəbul etdi - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
24-07-2020, 18:07
Rəna xanım Paşayevanın xatirəsinə: “Əlvida, gözəl insan”
24-07-2020, 10:17
Sergey Melkov: “Şübhəsiz ki, Ermənistanla müqayisədə Azərbaycanın üstünlükləri var” - MÜSAHİBƏ
24-07-2020, 09:42
İlham Əliyevin yanında su təsərrüfatının vəziyyətinə həsr olunmuş müşavirə keçirildi - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
21-07-2020, 18:03
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Bakıda təqdimat mərasimində - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
20-07-2020, 16:59
Tovuzdakı şiddətli artilleriya döyüşləri: Qaraqaya Azərbaycandadır – REPORTAJ + FOTO
20-07-2020, 13:57
Yer kürəsində daha bir okean yarana bilər
19-07-2020, 18:01
İdman jurnalistikası: Keçmişi, indiki problemləri və ümidli gələcəyi