Şeyx Sədi Şirazi qadın sirlərinin açılması istiqamətində qırx il araşdırma aparıb. Heç bir nəticəyə nail ola bilməyən böyük şair peşimanlıq çəkməklə ömrünün çox hissəsini bu işə sərf etdiyinə çox təəssüflənib... 

        Ümumiyyətlə qadın sirrini açmaq tarixdə heç bir dahiyə müyəssər olmayıb. Uca Yaradan kişiyə güc-qüvvət bəxş etsə də, qadına gözəllik və zəriflik əta etməklə fərqli formalaşdırıb. Üstəlik həyata irsi davamçılar gətirmək funksiyasını da bəxş etməklə qadını daha üstün varlığa çevirib. Bineyi-qədimdən  müxtəlif sivilizasiyalar bir-birini əvəz etməklə dəfələrlə yüksək inkişaf səviyyəsinə çatsa da, qadın bu günədək sirli varlıq olaraq qalır. Ailəni, yurdu, Vətəni qorumaq və bu baxımdan ailə başçısı olmaq kişilərin funksiyasına aid olsa da, cəmiyyətin mövcudluğunun nəsil davamı qadından asılı olduğuna görə o, Uca Tanrıdan sonra ikinci yaradan sayılır. Ailədə və cəmiyyətdə qeyri-normal və cinayətkar ünsürləri nəzərə almasaq, qadın qarşısında əyilməyən və hətta özünü fəda etməyən kişi yox dərəcəsindədir.        

      Gözəllik və zəriflik qadının əsas silahıdır. Nazlı baxışıyla xoşuna gələn kişinin qəlbini ovsunlayan, incə davranışıyla onu arxasınca süründürüb özünə tabe edən qadının daxili aləmi sirli bir dünyadır. Tapmacaya çevrilən o sirri açmaq bacarığını Uca Yaradan kişiyə vermədiyinə görə, qadının müsbət və mənfi xüsusiyyətlərindən həzz alan zavallı kişiyə onun gözəlliyini vəsf etməkdən başqa çarə qalmır:

                                  Uca Tanrı bəxş eləyir,

                                  Həyatda yar ər kişiyə.

                                  Ana layla bəstələyir, 

                                  Körpəsiylə zər beşiyə.

                                  Gözəlliksə bir ətadır, 

                                  İlahidən hər qadına.

                                  Kişi özün fəda edir, 

                                  Sevdiyinin sirbadına.

                                  Ötüşdükcə aylar, illər, 

                                  Ömür keçir özəlliyə.

                                  Möcüzədir, nər kişilər,

                                  Təslim olur gözəlliyə.

                                       

    

Yaqub Məğrur