13:29 / 16-05-2024
Mayın 26-da qəbul imtahanları keçiriləcək
13:27 / 16-05-2024
“Ağ çiçəyim” yanğından sonra...
13:23 / 16-05-2024
Vəzifəli şəxs cinayət başında yaxalandı
13:21 / 16-05-2024
Bakıda dörd dost ağır qəzaya düşdü: Biri öldü
13:13 / 16-05-2024
Ermənistanın qanunsuz dağ-mədən fəaliyyətini ifşa edən xəritə hazırlandı
13:10 / 16-05-2024
Paşinyan Azərbaycanla imzalanan protokolu böyük uğur adlandırdı
13:08 / 16-05-2024
Gürcüstandan quru yolla keçmək istəyən 10 nəfər saxlanılıb
13:06 / 16-05-2024
Azərbaycanda iki institut ləğv olundu, əvəzində yeni qurum yaradıldı
13:00 / 16-05-2024
Könülün nəşini səhəri gün dostu ilə birgə basdırdığı məlum olub
12:56 / 16-05-2024
Bu yolda sürət həddi endirildi
12:55 / 16-05-2024
Nobel mükafatı laureatı Azərbaycana gələcək
12:52 / 16-05-2024
Bakıda 16 yaşlı qız itkin düşüb
12:23 / 16-05-2024
FİFA-nın yeni baş katibi o oldu
12:22 / 16-05-2024
Yardımlıda narkokuryerlərdən 15 kiloqram marixuana aşkarlandı
12:19 / 16-05-2024
Hakim onu tənqid edən yeniyetmə qıza belə cavab verdi
12:15 / 16-05-2024
Hava dəyişdikdə oynaqlar niyə ağrıyır?
12:03 / 16-05-2024
Bu evlərə “kupça” verilməyəcək
12:01 / 16-05-2024
Məşhur serialın ikinci mövsümünün yayım tarixi açıqlandı
11:59 / 16-05-2024
Şəkərli diabet xəstələri 15 gündür dərmanlarını ala bilmirlər
11:56 / 16-05-2024
Bakıda qadına qarşı əxlaqsız hərəkətlər edən şəxs həbs olundu
13:14 / 15-05-2024
Yenilənmiş “Bizim Cəbiş müəllim” filminin təqdimatı oldu
13:08 / 15-05-2024
3 şəhidimiz 30 ildən sonra dəfn edildi
13:07 / 15-05-2024
Fənn olimpiadalarında ən yaxşı nəticə göstərən kənd məktəbləri açıqlandı
13:05 / 15-05-2024
Qabiliyyət imtahanlarına qeydiyyat başlayır
12:59 / 15-05-2024
Suriyadan 8 nəfər Azərbaycana gətirildi
12:55 / 15-05-2024
Sabahın proqnozu - yağış yağacaq, dolu düşəcək
12:51 / 15-05-2024
Günəşdə 7 ilin ən güclü partlayışı oldu
12:49 / 15-05-2024
“Fənərbağça” klubu forma rənglərini dəyişmək qərarına gəlib
12:44 / 15-05-2024
Türkiyədə ciddi təhlükə: Ərdoğan fövqəladə iclas çağırdı
12:39 / 15-05-2024
Yeniyetmə qızı qaçıraraq zorlayan 45 yaşlı mühafizəçiyə hökm oxundu
12:37 / 15-05-2024
Yaponiyada ölümcül xəstəlik epidemiyası baş qaldırıb
12:35 / 15-05-2024
Azərbaycandan 77 nəfər dünyanın ən nüfuzlu universitetlərinə qəbul olub
YALAN VƏ YALTAQLIQ ... Nəzəri təhlil
Bölməyə aid digər xəbərlər
Son zamanlar cəmiyyətdə yalan və yaltaqlığın baş alıb getməsini mətbuatdan sosial şəbəkələrə kimi – hamı deyir, tənqid edir. Amma yalan da, yaltaqlıq da, sanki bunların acığına alaq otu kimi sürətlə artır, hər yerə yayılır. Təbii ki, öz-özünə yaranmır, bunun obyektiv və subyektiv səbəbləri var...
Düşünürəm ki, əsas obyektiv səbəbi cəmiyyətdə axtarmaq lazımdır: azadlıq az, qorxu çox olan yerdə yalan hakim olur, yalan olan yerdə də yaltaqlıq çoxalır. Zira, yaltaqlıq yalanın məqsədli və ziyanlı formalarından biridir, faktiki olaraq, konkret məqsədə çatmaq üçün deyilən yalan tərifdir. Doğrudur, konkret məqsədi olmayan yalanlar olur, amma konkret məqsədi olmayan yaltaqlıq olmur. Məsələn, TV-də 70 yaşlı qocanın əlinə silah götürüb Vətən müharibəsinə “getməsi” məqsədsiz, 70 yaşlı qarının öz canını yüksək çinli məmura – icra başçısına qurban “verməsi” isə, məqsədli yalandır. Hər iki halda bu adamlar yalan deyirlər, ən azı bu yolla gündəmə gəlmək istəyirlər...
Qədim mənbələrdə - “Kəlilə və Dimnə”də və “Qabusnamə”də deyilir ki, yalan danışmaq əqlin yox, iradənin zəifliyinə dəlalət edir. Elmi dillə desək, yalançılar axmaq deyillər, ağıllı olmasalar da, hiyləgər adamlardır. Sadə dillə izah etsək, yalan danışmaq iradənin zəifliyinin, yəni qorxaqlığın əlamətidir. Yalançı bir qayda olaraq, həqiqəti deməkdən qorxur, öz dərisini qoruyur. Yaltaqlıq da yalanın məqsədli, daha hiyləgər forması olsa da, qorxaqlığın göstəricisidir. Daim “kişilik”dən danışan qoca məmuru yəqin xatırlayırsız... Bu adamın yuxarılara bu qədər yaltaqlanması yalnız hiyləgərliyin deyil, həm də qorxaqlığın əlaməti idi. Deyilənə görə, bu adam hətta kabinetində tək oturmağa qorxurdu, daim qapını açıq qoyurdu. Əməkdaşları da ondan qorxurdular, icazəsiz tualetə belə çıxmırdılar...
Deməli, yaltaqlığın əsas obyektiv səbəbi cəmiyyətdə azadlığın yox, qorxunun hakim olmasıdır. Odur ki, yaltaqlıq cəmiyyətdə münbit torpağa düşüb yayılır, çünki mükafatlandırılır. Yaltaqların daha sürətlə irəli getməsi, maddi nemətləri əldə etməsi göz qabağındadır. Oxucu haqlı olaraq deyə bilər ki, bunlar hamısı aydındır. Bəs biz nə etməli, yaltaqlığa qarşı necə mübarizə etməliyik?! Axı, böyük Marks da deyir ki, təklif vermədən tənqid etmək şərəfslizlikdir. Təklif çox sadədir, biz ilk növbədə cəmiyyətdə yaltaqlığın obyektiv səbəbini – qorxu mühitini aradan qaldırmalıyıq. Azad insan – azad cəmiyyət vəhdətinə nail olmalıyıq. Bu isə yalnız keçmişin qalıqları ilə deyil, həm də bu günün əngəlləri ilə mübarizə deməkdir. Bu mübarizəyə siyasi düşüncəsindən, iqtisadi vəziyyətindən asılı olmayaraq, hamı qoşulmalıdır. Yalnız bundan sonra subyektiv səbəbləri aradan qaldırmaq olar...
Bəli, bu bəlanın subyektiv səbəbləri də var və hamıya məlumdur: aşağılardan ictimai, yuxarılardan şəxsi qınağın olmamasıdır. Ona görə də, cəmiyyətdə yaltaqlıq alaq otu kimi sürətlə artır, hər yerə yayılır. Əvvəla, insan təbiətən tərifə həvəslidir, Qərbdən Şərqə keçdikcə, bu həvəs də yüksəlir. Sonra, yaltaqlar hiyləgər adamlardır, insana özü haqqında düşündüklərini deməyə çalışırlar. Odur ki, biz cəmiyyət olaraq, yuxarılardan şəxsi qınağa təsir etmək imkanından məhrumuq. Amma biz əlimizdən gələni etməliyik, cəmiyyətdə yaltaqlığa qarşı ictimai qınağı aşağıdan təşkil etməliyik. Gəlin yaltaqları saymayaq, tanımayaq, adam yerinə qoymayaq, heç onlara salam verməyək və salamını da almayaq. Amma biz bir cəmiyyət olaraq, bunu yalnız yaltaqlığın obyektiv səbəbini – cəmiyyətdə qorxu mühitini aradan qaldırıldıqdan sonra edə bilərik...
Qalib ARİF
Tarix: 16-03-2022, 10:29 Oxunub: 177
Bölməyə aid digər xəbərlər
3-03-2022, 11:51
"Tanrıyla və təbiətlə ünsiyyət dünyadakı bütün ünsiyyətlərdən üstündür" - Natəvan Dəmirçioğlu
28-02-2022, 16:23
"Qanunun Aliliyi İcra Məmurlarının fəaliyyətlərinin əsas istiqamətləridir!"- Aybəniz Dənizin təqdimatında...
26-01-2022, 08:38
“Bu gün fərman verən sabah can verir…”
15-12-2021, 08:13
Covid varlıları kasıblaşdırdı, bəs kasıblara nə oldu?
30-11-2021, 20:41
Helikopter qəzası və "informasiya qəzası"
28-11-2021, 09:00
Hollivud erotik səhnələrdən və seksdən imtina edib
25-10-2021, 11:02
“Şkola”ya qarşı “məktəb”i, “uçitel”ə qarşı “müəllim”i çıxaran Azərbaycanlı ilk türk qəzetəçisi Həsən bəy Zərdablı..”
21-07-2021, 15:07
Qurban eşq bayramıdır!
19-01-2021, 09:19
QAN YADDAŞI...- 20 Yanvar – Xalqımızın şərəf və qəhrəmanlıq salnaməsi
9-10-2020, 08:23
Dr. Aynur Cavadova ilə müsahibə
27-07-2020, 23:21
İlham Əliyev yeni təhsil nazirini qəbul etdi - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
26-07-2020, 17:01
Çörəyi şərəfini satmaqla əldə edənlər
24-07-2020, 18:07
Rəna xanım Paşayevanın xatirəsinə: “Əlvida, gözəl insan”
24-07-2020, 09:42
İlham Əliyevin yanında su təsərrüfatının vəziyyətinə həsr olunmuş müşavirə keçirildi - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
21-07-2020, 18:03
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Bakıda təqdimat mərasimində - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
20-07-2020, 16:59
Tovuzdakı şiddətli artilleriya döyüşləri: Qaraqaya Azərbaycandadır – REPORTAJ + FOTO
20-07-2020, 14:24
Qurban Qurbanov: “Rəşadın gedişi ən istəmədiyim ayrılıq idi”
19-07-2020, 18:01
İdman jurnalistikası: Keçmişi, indiki problemləri və ümidli gələcəyi