Fatma Qədir qızı Qədri 1907-ci il aprelin 14-də Odessada doğulub. Ondan əvvəl ailədə artıq doqquz qız övladı böyüyürdü. Fatma oğula həsrət bu ailənin 10-cu qız övladı olur. Valideynləri onun adını Artıq qoydular.
Fatmanın ailəsi çörəkpulu ardınca Cənubi Azərbaycanın Sərab şəhərindən bu şəhərə gəlmişdilər. Atası Qədir kişi şəkər zavodunda fəhlə işləyirdi. 13 uşaqlı ailəni dolandırmaq isə gün-gündən çətinləşir, bir qarın yemək məşəqqətə çevrilir.
***
Fatmanın on iki yaşı olsa da, o yoxsulluq ucbatından məktəbə gedə bilmir, yaşıdlarından geri qalırdı. Fatma Qədri sonralar həmin günləri belə xatırlayır: “Gecə-gündüz Allaha yalvarırdım ki, ya tezliklə canımı alsın, ya tezliklə bəxtimi açsın!..”
Qızının oxumaq arzusunu hiss edən anası günlərin birində Fatmanın əlindən tutub onu tanıdıqları bir evə gətirir. O, on iki yaşlı qızını bu ailəyə qulluqçuluğa verir. Fatma burada ailənin qulluqçuluğunu edir, ona verilən əməkhaqqını isə məktəb pulu kimi yığıb toplayır. Fatma əvvəlcə mollaxana dərslərinə gedir. Lakin sonradan o, buradan bezib şəhərdəki Xalq Məktəbinə getməklə rus dilində təhsilə başlayır. Şəhər mühitində açıq havada göstərilən teatr tamaşalarının birini də ötürmür.
Bir gün isə valideynləri onu uşaqsız-soysuz olan varlı Astarxanlı xalasına övladlığa verirlər. Fatma isə ailəsindən ayrılmaq, başqa mühitdə yaşamaq istəmədiyindən yarı yoldan qaçıb öz kasıb daxmalarına qayıdır.
***
Günlərin bir günü Fatma Odessada çekist işləyən Əhəd Axundzadə ilə qarşılaşır. Axundzadə Fatmaya aşiq olur. Və onu özü ilə Bakıya gətirir. Burada o, özünün Artıq adı ilə vidalaşıb Fatma adını götürür, soyadını isə atasının adını yazdırır.
Axunzadələrin qohumu məşhur opera sənətkarı Şövkət Məmmədova onların evində tez-tez qonaq olurdu. Çox keçmir ki, o, Fatmaya köməklik etməyi öz boynuna götürür. Fatma Şövkət xanımın təşəbbüsü ilə yenicə yaradılmış Bakı Azərbaycan Pedaqoji institutuna daxil olur. Lakin o ailəsindən gizlin həm də Dövlət Teatr Texnikumuna daxil olur. Burada Aleksandr Tuqanovla, Cəfər Cabbarlı ilə tanış olur.
***
Fatmanın təhsil almasında baldızlarının və qayınlarının rolu çox böyük olur. Ailə və həyat yoldaşı onun təhsil almasını dəstəkləyir, ancaq onun aktrisa olmasını qəti şəkildə istəmirlər. Bir müddət sonra Axundzadə ilə Fatma arasında soyuqluq yaranır. Dörd ildən sonra isə cütlük yollarını ayırır. Fatma ərindən boşanır.
1926-cı ildə Teatr texnikumunu müvəffəqiyyətlə bitirib aktyor diplomu ilə Türk İşçi Teatrına işə göndərilir. Səhnə fəaliyyətinə Mirzə Cəlilin “Anamın kitabı” dramında gənc Gülbahar rolunu ifa etməklə başlayır. Hər iki dildə mükəmməl sənət nümunələri yaratmaqla bir sıra bədii xarakterlərin daha da dolğun təcəssümünə nail olur.
***
Fatma Qədri 1932-ci ilədək Türk İşçi Teatrında çalışır, 1933-cü ildən Bakı Rus DramTeatrı, habelə Gəncə Şəhər Teatrı və 1936-cı ildən isə Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrı səhnəsində fəaliyyət göstərir. Elə həmin illərdə Xalq Deputatları sovetinə deputat seçilir.
O aktrisalıq fəaliyyəti müddətində “Sevil”, "Şeyx Sənan", "Paris Notrdam kilsəsi", "Anamın kitabı", "Dubrovski", "Vaqif", "Romeo və Cülyetta", "Otello", "Məkr və məhəbbət", "Cehizsiz qız", "Tufan", "Aydın" tamaşalarında aparıcı rollar ifa edib.
37-ci ilin repressiyasından Fatma Qədri də öz nəsibini alıb. Aktrisa Barat Şəkinskaya xatirələrində yazır: “Fatma Qədri neçə il idi ərindən boşanmışdı. Onun keçmiş əri Əsəd Axundzadə mənim dayım idi. Təhlükəsizlik komitəsində, yüksək vəzifədə işləyirdi. Yadımdadır, Fatma Qədri hətta iclasda dedi ki, axı, mənim keçmiş ərim indi ailə qurub. Onun qanuni həyat yoldaşı Tamara adlı bir qadındır. Amma kim idi onların bu sözlərinə baxan. Vaxtilə dayımla ailəli olması onu da təhlükə altında qoymuşdu. Biz Şəmsi ilə maddi cəhətdən o qədər əziyyət çəkmirdik. Qohumlarım bizə xəlvəti kömək edirdilər. Fatma Qədrinin vəziyyəti isə daha ağır idi. Yadımdadır, həmin vaxtlar Şəmsi ilə kitab pasajına daxil olmaq istəyirdik. Uzaqdan Fatma Qədrini gördüm. O, Şekspirin əsərini məhəcərə qoyub, müştəri gözləyirdi. Biz tez çevrilib getdik ki, o, bizi görüb utanmasın”.
Fatma Qədri öz gündəliklərində yazırdı ki, 37-ci ildə məni işdən çıxardılar, heç kim qorxusundan salamımı almırdı, hansı tanışıma, dostuma rast 16:17 / 18-05-2024
ABŞ-də 40 ton çəkisi, 18 metr uzunluğu olan məxluqun kəlləsi tapıldı
16:16 / 18-05-2024
DİM sədri: “İki yeni universitetin açılması qəbul ballarına təsir edəcək”
16:13 / 18-05-2024
Dərs ilinin bitməsinə 1 ay qalmış şagirdlərə sinif tapılmır
16:11 / 18-05-2024
150 bal toplayan da ali məktəbə qəbul ola bilər
16:09 / 18-05-2024
Özünü asan qız son anda xilas edildi
16:07 / 18-05-2024
“GTA 6” oyununun buraxılış tarixi məlum oldu
14:49 / 18-05-2024
Moldovada diri-diri basdırılmış kişi dörd gün torpaq altında qaldıqdan sonra xilas edilib
14:42 / 18-05-2024
“Borussiya” klubu yeni formasını təqdim edib
14:37 / 18-05-2024
UEFA-dan Şahruddinin komandasına sərt cəza
14:36 / 18-05-2024
Könülün qətlindən sonra nənəsi də öldü
14:26 / 18-05-2024
Bakıda 2 qadın bıçaqlandı - Saxlanılan var
14:23 / 18-05-2024
Evinə basqın edilərək saxlanılan türkiyəli müğənni ilə bağlı iddia: Tanınmışlara narkotik satırmış?
14:18 / 18-05-2024
DİN bu şəxslərə dələduzluqla bağlı xəbərdarlıq etdi
14:15 / 18-05-2024
Ana oğlunun şəhid olduğu yeri ilk dəfə gördü
14:03 / 18-05-2024
Saxta pullarla bağlı əhaliyə xəbərdarlıq!
13:30 / 18-05-2024
Naxçıvanda bir sıra qərarlar ləğv edildi
13:28 / 18-05-2024
Şəkidə 22 yaşlı gənc dərmandan zəhərləndi
13:26 / 18-05-2024
Alimlərdən ömrün uzunluğu ilə bağlı sevindirici proqnoz
13:19 / 18-05-2024
Güney Azərbaycanda “Ana dilində danışaq” aksiyasına başlanılıb
12:51 / 18-05-2024
Namibiyada şirlərə görə məktəblər bağlanıb
12:49 / 18-05-2024
Kənan Doğulunun həyatı film olacaq
12:47 / 18-05-2024
Bakıda yeniyetmə elektron qəlyana görə 90 ay həbsdə qalacaq
12:35 / 18-05-2024
Azərbaycan şahmatçısı erməni rəqibini məğlub edib
12:24 / 18-05-2024
İlon Mask insandakı telepatiya qüvvəsini sınamaq üçün könüllü axtarır
11:46 / 18-05-2024
Mətanət Əsgərqızı DİN yanında İctimai Şuradan qovuldu
17:46 / 17-05-2024
Qazaxda 18 may – Beynəlxalq Muzeylər Günü qeyd olundu
13:30 / 17-05-2024
YAP Qazax rayon təşkilatının Qazax rayon İcra Hakimiyyəti ilə birgə “Dünya tarixində iz qoymuş Nadir Şəxsiyyət” mövzusunda növbəti tədbiri keçirildi
13:18 / 17-05-2024
Qazaxda iki nəfəri qanunsuz işlədən şirkət böyük məbləğdə cərimələnib
12:56 / 17-05-2024
Prezidentlər Füzulinin Baş planı ilə tanış oldu
12:53 / 17-05-2024
“Molokan” bağına giriş bağlandı
2 yaşda qulluqçuluğa verilən, boşandığı ərinə görə işdən qovulan, evindəki kitabları satmaqla dolanan Xalq artisti
***
Böyük aktrisa 1968-ci ilin fevralında, 60 yaşında vəfat edir. Fəxri Xiyabanda dəfn olunur.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün Xalq artisti, Azərbaycanda ilk peşəkar teatr təhsili görmüş aktrisa Fatma Qədrinin doğum günüdür. Kulis.az bu münasibətlə aktrisa haqqında maraqlı faktları təqdim edir.
***
Böyük aktrisa 1968-ci ilin fevralında, 60 yaşında vəfat edir. Fəxri Xiyabanda dəfn olunur.
Tarix: 15-04-2021, 05:43 Oxunub: 512
Bölməyə aid digər xəbərlər
14-04-2021, 00:22
Əli Abbasov və Vidadi Zeynalov dövlətdən oğurladığı 100 milyonları niyə qaytarmır? - İTTİHAM
21-03-2021, 09:03
Qızlar məktəbi açmasın deyə öldürmək istədilər, NKVD zirzəmisində döyülməkdən ürəyi partladı - Dəhşətli faktlar!
21-02-2021, 23:49
Qohumlarını ermənilər qırdı, "Kirovabad" adına görə həbs olundu - Dəyirmanda fəhlə işləyən Xalq artisti
6-02-2021, 12:00
Sevgilisinə görə 20 otaqlı ev tikdi, özündən 35 yaş cavan qızla evləndi, pula görə... - Azərbaycanda
19-12-2020, 20:25
Diri-diri basdırılan XALQ ARTİSTİMİZ
11-12-2020, 18:44
Ərdoğan 9 il əvvəl Bakıda Qarabağ haqda nə demişdi? - Mətbuatda ilk dəfə yayılan DİALOQ
13-09-2020, 17:01
Şərablar anbarlarda qalıb - MÜƏSSİSƏLƏR ÇƏTİN VƏZİYYƏTDƏ
29-07-2020, 15:22
Bakıda 29 dərəcə isti olacaq
28-07-2020, 15:28
Sabah qərb küləyi əsəcək, leysan yağacaq
27-07-2020, 23:21
İlham Əliyev yeni təhsil nazirini qəbul etdi - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
26-07-2020, 17:01
Çörəyi şərəfini satmaqla əldə edənlər
24-07-2020, 18:07
Rəna xanım Paşayevanın xatirəsinə: “Əlvida, gözəl insan”
24-07-2020, 09:42
İlham Əliyevin yanında su təsərrüfatının vəziyyətinə həsr olunmuş müşavirə keçirildi - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
22-07-2020, 20:12
İlham Əliyev onları təltif etdi - SİYAHI
22-07-2020, 19:41
Sabah yağış yağacaq
22-07-2020, 19:39
“Sehirli qutu”nun cazibəsi davam edir: Ümidlə yeni mövsümə doğru…
21-07-2020, 18:03
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Bakıda təqdimat mərasimində - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
20-07-2020, 16:59
Tovuzdakı şiddətli artilleriya döyüşləri: Qaraqaya Azərbaycandadır – REPORTAJ + FOTO
20-07-2020, 14:24
Qurban Qurbanov: “Rəşadın gedişi ən istəmədiyim ayrılıq idi”
20-07-2020, 14:23
Sabah Azərbaycanda 41 dərəcə isti gözlənilir
19-07-2020, 18:01
İdman jurnalistikası: Keçmişi, indiki problemləri və ümidli gələcəyi
19-07-2020, 12:33
Sabah meteohəssas insanlar üçün əlverişsiz hava gözlənilir - PROQNOZ